Μεγάλη Πέμπτη

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.  Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου (τον οποίο παρακολουθήσαμε στην απογευματινή ακολουθία της Μεγάλης Τετάρτης) ο Κύριος τρώει μαζί με τους μαθητές Του για τελευταία φορά πριν το Πάθος Του και ταυτόχρονα τους παραδίδει τα Άχραντα Μυστήρια, δηλ. τη Θεία Κοινωνία. Είναι η "πρώτη" Θεία Λειτουργία μετά την παράδοση των Αχράντων Μυστηρίων από τον Κύριο στους Μαθητές Του, άρα και σε όλους τους Χριστιανούς ανά τους αιώνες. Οι ιερείς κατά την ετοιμασία της Θείας Κοινωνίας εξάγουν δύο "αμνούς" (το μέρος του άρτου το οποίο μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού) και διατηρούν τον ένα αφού τον τεμαχίσουν και τον αποξηράνουν, σε ασφαλές σημείο (μέσα στο Αρτοφόριο πάνω στην Αγία Τράπεζα) για έναν ολόκληρο χρόνο για την Θεία Κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις. 

Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται δώδεκα αποσπάσματα από τα Ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού. Θυμόμαστε μέσα από τα Ευαγγέλια τα Πάθη του Κυρίου μας: τη σύλληψη, τη δίκη, την καταδίκη, τα βασανιστήρια, τον εξευτελισμό, το μοίρασμα των υπαρχόντων Του, την εγκατάλειψή Του από όλους, τη σταύρωση, τις βλασφημίες, τις προκλήσεις, το θάνατο και την ταφή Του. Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί το αποκορύφωμα της δόξας Του, γιατί επάνω σ' αυτόν νίκησε τον θάνατο, συγχώρεσε τους ανθρώπους που τον θανάτωσαν, υπέμεινε τα πάντα και πέθανε από αγάπη προς εμάς. Ο Χριστός μας καλεί να διαλέξουμε. Από τη μία οι σταυρωτές, που συνεχίζουν να αμαρτάνουν και από την άλλη ο ληστής, που μετανιώνει για τα λάθη του και κερδίζει την αιώνια ζωή! Μετά το τέλος του πέμπτου Ευαγγελίου, τα φώτα του Ναού σβήνουν, οι πιστοί ανάβουν τα κεριά τους και με τον επιβλητικό ύμνο "Σήμερον κρεμάτε επί ξύλου.." γίνεται η έξοδος από το Ιερό Βήμα του Εσταυρωμένου, ο οποίος τοποθετείται στη μέση του Ιερού Ναού για να τον προσκυνήσουν οι πιστοί. 

Με ένα κόκκινο πανί, που συμβολίζει το αίμα του Χριστού, απλωμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, ξεκινούν στην επαρχία τη Μεγάλη Πέμπτη οι προετοιμασίες για τη βραδιά της Ανάστασης, ενώ την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές σε όλη τη χώρα βάφουν τα κόκκινα αυγά και ζυμώνουν τα τσουρέκια. Το βάψιμο των αβγών γίνεται πάντα την Μεγάλη Πέμπτη και για αυτό το λόγο πολλοί την ονομάζουν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Το βάψιμο των αβγών με κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα του Ιησού Χριστού που έτρεξε πάνω στον σταυρό. Οι χριστιανοί συμβολίζουν με το αβγό τον τάφο από τον οποίο εξήλθε, όταν αναστήθηκε, ο Χριστός.

Η παράδοση λέει ότι, κάποια μέρα μετά την Ανάσταση του Κυρίου μας, η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε στη Ρώμη στον αυτοκράτορα Σιβέριο Καίσαρα για να καταγγείλει τις αυθαιρεσίες των Πιλάτου, Άννα και Καϊάφα εναντίον του Χριστού. Πράγματι, καταφέρνει να ιστορήσει στον Καίσαρα όλα τα θαυμαστά γεγονότα και την άδικη καταδίκη του Αθώου, καθώς και ότι ο Χριστός, τρεις μέρες μετά το θάνατό Του, αναστήθηκε εκ νεκρών. Ο αυτοκράτορας δυσκολεύτηκε να πιστέψει στην εκ νεκρών ανάσταση του Κυρίου. Εκείνη την ώρα κάποια υπηρέτρια κρατούσε δίπλα από τον Καίσαρα ένα καλάθι με αυγά. Λέει λοιπόν στην Μαγδαληνή ότι, εάν αυτό που λέει είναι αλήθεια, τότε τα αυγά από άσπρα που είναι, να γίνουν κόκκινα. Τότε η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή άγγιξε τα αυγά και αυτά αμέσως έγιναν κόκκινα, λέγοντας: «Χριστός Ανέστη!». Συγκλονισμένος ο αυτοκράτορας ομολογεί: «Αληθώς Ανέστη!»

Υπάρχει κι άλλη εξήγηση για τα κόκκινα αυγά που λέει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς του Υιού Της, ικετεύοντάς τους να Του φέρονται καλά. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, τότε αυτά βάφτηκαν κόκκινα! Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το πρώτο από τα βαμμένα αβγά είναι της Παναγίας και το φυλάνε στο εικονοστάσι για όλο το χρόνο. Έχει θεραπευτικές και προστατευτικές ιδιότητες.

Τέλος, το βράδυ, αφού τελειώσει η ακολουθία των Παθών και για όλη τη νύχτα, μέχρι τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής, κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον Επιτάφιο με γιρλάντες από λουλούδια της άνοιξης, έτσι ώστε το πρωί της επόμενης μέρας να είναι έτοιμος να δεχθεί το σώμα του Χριστού κατά την Αποκαθήλωση.  

Πίνακας Ζωγραφικής «Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη