Μεγάλη Τετάρτη
Τη Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα, η ακολουθία ονομάζεται "ακολουθία του Νιπτήρος" και θυμόμαστε τέσσερα γεγονότα:
1. Τον «Ιερό Νιπτήρα», όπου ο Κύριος έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του και δίδαξε σε όλους μας την ταπείνωση: «Ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι»
2. Το Μυστικό Δείπνο, όπου ο Κύριος μας παρέδωσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, το Σώμα Του και το Αίμα Του.
3. Την Προσευχή του Χριστού στον κήπο της Γεθσημανή, όπου φάνηκε η τέλεια υπακοή Του στο θέλημα του Θεού.
4. Την προδοσία του Ιούδα, ο οποίος παρέδωσε τον εαυτό του στον διάβολο και στο πάθος της φιλαργυρίας.
Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι η γνήσια στάση ζωής βρίσκεται στην ταπείνωση και την αγάπη και όχι στην εξουσία, ενώ αν θέλουμε να ζήσουμε αιώνια, χρειάζεται να συμμετέχουμε στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όχι όπως ο Ιούδας, αλλά με μετάνοια, εξομολόγηση και αγάπη.
Τροπάριο ακολουθίας του Νιπτήρος, ήχος πλ. δ΄
Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, Σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα Σοι.
Ερμηνεία
Όταν οι ένδοξοι μαθητές, κατά τον Μυστικό Δείπνο φωτίζονταν (με ταπεινοφροσύνη) από την κίνηση του Κυρίου να τους πλύνει τα πόδια, τότε ο ασεβής Ιούδας, που τον κατέλαβε η αρρώστια της φιλαργυρίας και σκοτείνιασε το μυαλό του, (μετά από λίγο) παραδίδει Εσένα, τον Δίκαιον Κριτή, σε παράνομους δικαστές. Εσύ λοιπόν, άνθρωπε, που αισθάνεσαι σφοδρό έρωτα για τα χρήματα, θυμήσου πάντα τον Ιούδα, ο οποίος, εξ αιτίας της αγάπης του γι' αυτά, κατάντησε να (προδώσει τον Κύριο και έπειτα να) κρεμαστεί (από την απελπισία του). Απόφευγε το πάθος της απληστίας που είχε η ψυχή του Ιούδα, η οποία (εξ αιτίας αυτού του πάθους) τόλμησε να κάνει αυτές τις πράξεις εναντίον του Διδασκάλου Χριστού. Δόξα σε Σένα, Κύριε, που είσαι αγαθός προς όλους (ακόμα και σε αυτούς που σε αδικούν).
Επίσης, το μεσημέρι της Μεγάλης Τετάρτης, πριν την απογευματινή ακολουθία τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχέλαιου, όπου όλοι οι πιστοί περιμένουν υπομονετικά να τους μυρώσει ο Ιερέας με το Άγιο Μύρο. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα πασχαλινά κουλούρια την επόμενη ημέρα. Παλιότερα, στην Αθήνα οι γυναίκες της εκκλησίας πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και μάζευαν αλεύρι, το οποίο ζύμωναν χωρίς προζύμι. Ο Ιερέας ακουμπούσε πάνω στη ζύμη το Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι φούσκωνε. Αυτό αποτελούσε το προζύμι της χρονιάς.
