Μεγάλο Σάββατο

Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί από νωρίς το πρωί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Ακόμα όμως το πένθος δεν έχει τελειώσει για μας. Ο Χριστός, όταν παρέδωσε την ψυχή Του πάνω στο σταυρό, κατέβηκε στον Άδη για να μάθουν και αυτοί που είχαν ήδη πεθάνει πριν από Αυτόν, ότι ο ίδιος έδωσε λύτρα το Σώμα και το Αίμα Του, εξαγοράζοντάς τους έτσι από τα δεσμά του θανάτου. Τους λέει ακόμη ότι ήρθε να τους πάρει μαζί του στον Παράδεισο, μόλις αναστηθεί. Γι' αυτό ακριβώς, επειδή περνάει όλη την ημέρα ο Χριστός μαζί με τους νεκρούς στον Άδη και δεν είναι στον πάνω κόσμο, λέγεται πως το Μέγα Σάββατο είναι «η μόνη μέρα χωρίς Θεό». Είναι μέρα μεγάλης οδύνης, επειδή ο Χριστός είναι μακριά μας και σε ένδειξη αυτού του πένθους η νηστεία γίνεται ακόμα πιο αυστηρή από τις προηγούμενες μέρες. Πολλοί άνθρωποι δεν τρώνε καθόλου όλη τη μέρα ή τρώνε μόνο ξερό ψωμί και λίγο νερό.

Παρ' όλο το πένθος όμως, η ορθόδοξη πίστη μας δεν μένει ποτέ μόνο στο κακό, τη λύπη, τη συμφορά αλλά βλέπει μέσα τους τη χαρά και την ωφέλεια που προσφέρει ο πόνος. Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί τελείται στους Ναούς μας η λεγόμενη «πρώτη Ανάσταση». Φυσικά δεν υπάρχει πρώτη και δεύτερη Ανάσταση -η Ανάσταση του Κυρίου μας είναι μόνο μία- έχουν συνηθίσει όμως οι πιστοί να τη λένε έτσι, διότι πρώτη φορά μετά το βαρύ πένθος της Μεγάλης Εβδομάδας προαναγγέλλεται το χαρμόσυνο μήνυμα ότι ο Χριστός θα αναστηθεί εκ νεκρών. Ο ιερέας με πολλή χαρά πετά φύλλα δάφνης στο Ναό, ενώ ταυτόχρονα χτυπούν τάλαντα και τα στασίδια, κινούν τους πολυέλεους, παρομοιάζοντας το θόρυβο που έγινε όταν ο Χριστός, μπαίνοντας στον Άδη, συνέτριψε τις πύλες του. Η γη σείστηκε και ισχυρή βοή συγκλόνισε το σύμπαν. Γι' αυτό οι πιστοί, με εκκωφαντικούς κρότους, χτυπώντας ό, τι αντικείμενο έχει ο καθένας στα χέρια του, κάθε Μεγάλο Σάββατο πρωί στέλνουν το μήνυμα της συντριβής του θανάτου και παράλληλα εκφράζουν την μεγάλη χαρά για την επερχόμενη Ανάσταση.

Η σχετική φράση «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί μία πρόσκληση προς τον νεκρό Κύριο να αναστηθεί και να αποδώσει δικαιοσύνη. Η προσμονή εκφράζεται και μέσα από το γενικότερο κλίμα της ακολουθίας, από τα χαρμόσυνα άμφια των ιερέων και τα αναγνώσματα που στρέφουν την προσοχή μας σε αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει. 

Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδα, τη στιγμή που θα ακουστεί η χαρμόσυνη καμπάνα της «πρώτης Ανάστασης» και μέσα στους ναούς γίνεται αναπαράσταση του «σεισμού» που ακολούθησε την Ανάσταση, οι εργαζόμενοι σταματούν για λίγο τη δουλειά τους και βγαίνουν στο δρόμο για να κάνουν και αυτοί κρότο, σπάζοντας πιάτα και ποτήρια, συμμετέχοντας έτσι και αυτοί στη μεγάλη χαρά.

Αν και η Πρώτη Ανάσταση γιορτάζεται από την Εκκλησία , γύρω στις 9 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, το Μέγα Θαύμα της Ανάστασης σηματοδοτείται την ίδια μέρα το μεσημέρι, με την αφή του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο των Ιεροσολύμων.

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου πηγαίνουμε αργά το βράδυ στην Εκκλησία για να γιορτάσουμε την Ανάσταση του Χριστού μας και τη νίκη Του εναντίον του θανάτου. Έτσι, ακούμε το Χριστός Ανέστη στις 12 η ώρα τα μεσάνυχτα και ύστερα γίνεται η Θεία Λειτουργία αργά τη νύχτα, όπου όλοι, μα όλοι, πρέπει να μένουμε ξύπνοι μέχρι να τελειώσει η Εκκλησία και να κοινωνήσουμε! Όχι να φεύγουμε με το που ακούμε το Χριστός Ανέστη και να πηγαίνουμε να τρώμε! Πως θα γιορτάσουμε το γεγονός ότι ο Χριστός μας έσωσε από τα δεσμά του θανάτου; Πως θα λάβουμε κι εμείς το βραβείο μας για τον αγώνα που κάναμε εναντίων των παθών μας, κατά τη μακρά περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας;

Πρέπει αφού ακούσουμε το μήνυμα ότι ο Χριστός αναστήθηκε, να μείνουμε στο δείπνο που ετοίμασε Εκείνος για μας και να μην φύγουμε πριν αυτό τελειώσει! Να μείνουμε ως το τέλος!

Ένα από τα βασικότερα τελετουργικά στοιχεία της Ανάστασης είναι το αναστάσιμο Φως, με κορυφαία στιγμή την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε Φως». Το Φως αυτό οι πιστοί το μεταφέρουν στα σπίτια τους. Σε κάποιες περιοχές μάλιστα θεωρούνταν καλοτυχία να μη σβήσει η λαμπάδα με το Άγιο Φως μέχρι να φτάσουν οι πιστοί στο σπίτι. Μπαίνοντας «σταυρώνουν» πρώτα το ανώφλι της εξώπορτας, ενώ παλαιότερα ανανέωναν και το φως του καντηλιού και μάλιστα προσπαθούσαν να το κρατήσουν αναμμένο όσο περισσότερες μέρες μπορούσαν χωρίς να σβήσει.